Аймақ туралы

Батыс Қазақстан облысы

Батыс Қазақстан облысы Қазақстан Республикасының батыс бөлігінде орналасқан және республиканың орталық және оңтүстік облыстары мен Орта Азия мемлекеттерінің қақпасы болып табылады. Қаланың сәтті географиялық орналасуы және қазіргі уақытта қала экономикасының дамуында маңызды рөл атқарады, сонымен қатар Кеден одағының әрекеті мен аймақтағы интеграциялық процестердің одан әрі дамуына байланысты оның тұрғындары үшін болашақта үлкен перспективалар ашады.

Облыс аумағы 151,3 мың км2 немесе республика аумағының 5,6% құрайды.
2022 жылғы 1 мамырдағы халық саны - 666,9 мың адам.
Облыс орталығы Орал қаласында орналасқан.
Ресей Федерациясының бес облысымен: Астрахань, Волгоград, Саратов, Самара, Орынбор облыстарымен және Қазақстанның екі облысымен: Ақтөбе және Атырау облыстарымен шектеседі, олармен теміржол желілерімен, автомобиль, су және әуе көлігімен байланысты.

 

Таңғажайып табиғат

Аумақтың жер бедері жазық. Облыстың солтүстігі мен солтүстік-шығысында Жалпы Сырт және Орал алды үстіртінің сілемдері орналасқан. Оңтүстігінде Каспий маңы ойпатының шегінде Нарын құм массивтері орналасқан: Көкөзенқұм, Аққұм, Қарағандықұм және басқалары. Климаты тым континенттік.

Батыс Қазақстан облысының су ресурстары

Облыс аумағы арқылы облыстың басты су артериясы болып табылатын Жайық (Орал) өзені ағып өтеді. Басқа ірі өзендері: Сарыөзен, Қараөзен, Қалдығайты, Өлеңті, Бұлдырты, Шыңғырлау. Ірі көлдері: Шалқар, Аралсор, Боткөл, Жалтыркөл, Сұлукөл және басқалары.

 

Қарашығанақ кен орны

Орал өңірі пайдалы қазбаларға бай, олардың ішінде мұнай мен газ басым болып табылады, бұл ретте Қарашығанақ кен орны әлемдегі ең бай кен орындарының бірі болып табылады. Жалпы инвестиция көлемі 28,3 миллиард АҚШ доллары. Кен орындарының қорын сарапшылар 9 миллиард конденсат барелласы мен 48 триллион текше фут газға бағалайды.

Орал қаласының 400 жылғы тарихы

Қазіргі Орал орнында Қаланың бар екендігі туралы алғашқы ескерту ерте орта ғасырларға жатады. Алайда жазбаша және картографиялық дереккөздердің мәліметтерін археологиялық қазба нәтижелерімен растау тек 2001 жылы, қаладан 12 шақырым жерде XIII – XV ғасырларға жататын қалашық табылған кезде болды. Ортағасырлық қаланы археологтар өзеннің қазақша атауы негізінде шартты түрде "Жайық" деп атады.

Тұрғын үй және рельефтің қорғауды қамтамасыз ету талаптарына сәйкестігі, Орал жағалауында баспана мен тұрақты мекен іздеген казактардың бұл жерді таңдауына әкелді. XVI ғасырдан бастап XIX ғасырдың ортасына қарай Оралдағы ірі қалалардың біріне айналған шағын әскери қоныс пайда болды. Осы кезеңде қаланың дамуы мен қалыптасуы Яик қаласымен бірге қалыптасып, дамыған Жайық казактарымен байланысты.

Қазір қаланың бұл ауданы" Курени " деп аталады, курен сөзі - казактардың үйі. 1773-1775 жылдары Жайық казактары Емельян Пугачевтің басшылығымен шаруа соғысының өзегі болды. Патша үкіметі Е. Пугачев бастаған көтерілісті аяусыз басады. Халықтың жадында шаруалар көтерілісінің эпизодтарын өшіру үшін Екатерина II-нің бұйрығымен Яик өзені Орал(Урал) деп аталды, ал Яик қалашығы Орал(Уральск) деп аталды.

Орал қаласының қала ретінде қалыптасуы Орал губерниясы құрылған 1868 жылғы әкімшілік-аумақтық реформалардан басталады. Дәл осы кезден бастап қала бүкіл Батыс Қазақстан өңірінің әкімшілік, экономикалық және мәдени орталығына айналды. Ал Оралдың өзі Қазақстанның бук оф ра қаласына айналады – көшелері төселген, мықты, әдемі тас үйлері, дамыған сауда желісі бар, өнеркәсіптік-көлік инфрақұрылымы бар, көптеген мәдениет, білім беру, медицина мекемелері бар.

Оралдың қазіргі заманғы көп қабатты қала ретінде қалыптасуындағы сапалық өзгерістер ХХ ғасырдың 70-80 жылдары болды. Жаңа өнеркәсіптік зауыттардың құрылысы, табиғи байлықтардың игерілуі, жаңа тұрғындардың келуі және қарқынды демографиялық өсу қаланы күрт өзгертті.

Мәдени құндылықтар

Орал қаласы барлық уақытта да өзіне шығармашыл тұлғаларды тартқан. Мұнда 1833 жылдың қазан айында Пугачев көтерілісінің тарихы туралы материалдар жинаған А.С. Пушкин тұрды. Оралдағы қалаға В.И. Даль, В.А. Жуковский, Л.Н. Толстой, В.Г. Короленко, М.А. Шолохов келді.

Орал өңірі Құрманғазы, Дәулеткерей, Мұхит, Дина сынды ұлы композиторлардың, Хадиша Бөкеева, Роза Жаманова, Ғарифолла Құрманғалиев сынды көрнекті әртістердің, Хамза Есенжанов, Тайыр Жароков, Қадыр Мырзалиев, Сағынғали Сейітов, Жұбан Молдағалиев сынды ақын-жазушылардың және басқа да көптеген көрнекті тұлғалардың отаны.